او که داری دوستان و جان فدایان بسیار بود، عرق از سر و رویش سرازیر بود، به او عرض کردم مولا جان پدر و مادرم به فدایت باد، پس یاران و دوستدارن شما کجا هستند که این بیل کشاورزی را از دست شما بگیرند و نگذارند شما این گونه عرق بریزید؟
او که ملائکه آسمان از تواضع و بزرگی اش دهانشان از تعجب باز است فرمود: کسانی که از من به مراتب بالاتر بوده اند امور جاری زندگی شان از جمله کشاورزی را خودشان انجام می دادند. از ایشان پرسیدم منظورتان چه کسانی می باشد.
امام هادی علیه السلام با حالتی پر از آرامش و شکوه و عظمت فرمود: رسول خدا و امیر المومنین و همه پدارنم که درود و صلوات خداوند بر آن ها باد با دست خود کار می کردند و کشاورزی کار انبیا و اوصیا می باشد«1»
این امام بزرگوار که اخیرا مورد توهین بی شرمانه دشمنان خداوند واقع شده است در سخنان زیبایی راه رشد اخلاق و معنویت را برای ما ترسیم نموده است:
راه های دوری از خدا و راه های رشد معنویت و اخلاق در کلام نورانی امام علی النقی الهادی علیه السلام:
خود پسندی: عبارت است از اینکه انسان بخاطر عملی که انجام داده و یا کمالی که خودش را دارای آن می داند، خود را بزرگ بشمارد و خود را در داشتن آن کمالات مرهون خداوند نداند. فرقی نمی کند که آن کمال، حقیقتا کمال باشد یا نه خودپسندی یکی از خطرناک ترین صفات زشت اخلاقی است که به تعبیر روایات موجب هلاکت معنوی انسان، ازبین رفتن اعمال صالح او و گرفتار شدن وی به مفاسد بزرگ دیگری می شود. همان گونه که امام هادی علیه السلام در این زمینه می فرماید:
خودپسندى، انسان را از کسب دانش باز مى‏ دارد و به ‏ناسپاسى وانکار حق می کشاند «2».
اطاعت و بندگی خدا: اطاعت از خداوند این است که انسان هر دستوری که خداوند داده است را بدون چون و چرا اجرا نماید و همه می دانیم که خداوند هر چه دستور داده است به صلاح بندگان می باشد و هر کس بنده خداوند باشد و دستورات او را اطاعت کند آن قدر قوی می شود و به معنویت نزدیک می شود که هیچ قدرتی نمی تواند او را بترساند همان گونه که امام بزرگ و دلسوز ما حضرت هادی علیه السلام می فرماید:
کسى که از خدا اطاعت مى ‏کند، از خشم مردم باکى ندارد «3»
باز حضرت در روایت دیگری می فرماید:
هر کس از خدا فرمان ببرد ، از او فرمان برند «4»
نفاق و دوریی: یکی از موانعی که باعث می شود معنویت را از بین ببرد و باعث می شود انسان به اخرین درجات انسانیت برسد نفاق و درویی می باشد و این همان طور که باعث می شود انسان از انسانیت به سوی حیوانیت حرکت کند باعث می شود که انسان از چشم دیگران هم بیفتد همان گونه که امام هادی علیه السلام می فرماید:
نفاق و دورویى، دوستى دیرین را از بین مى‏برد و پیمانهاى محکم و مطمئن را نیز بر هم مى‏زند و کمترین اثر آن، کشمکش و نزاع است و نزاع، اصلى‏ترین سبب جدایى است.«5»

 
منابع:
1:من لا یحضر الفقیه ج 3 ص  162 
2:ِ وَ الْعُجْبُ صَارِفٌ عَنْ طَلَبِ الْعِلْمِ دَاعٍ إِلَى الغَمْطِ وَ الْجَهْل «بحار الانوار ج 69 ص 199»
3:مَن أَطاعَ اللّه‏َ لَم یُبالِ سَخَطَ المَخلُوقِینَ « بحار الانوار ج 71 ص 182»
4:مَن أطاعَ اللّه‏َ یُطاعُ «تحف العقول ص 482»
5:اَلْمِراءُ یُفْسِدُ الصِّداقَةَ الْقَدیمَةَ وَ یَحِّلُ الْعُقْدَةَ الْوَثیقَةَ وَ أَقَلُّ ما فیهِ اَنْ تَکُونَ فیهِ الْمُغالَبَةُ، وَالمُغالَبَةُ اُسُّ اَسْبابِ الْقَطیعَةِ«بحار الانوار ج 78 ص 369»